Bu yazıda biçim faktörlerinden olan micro ATX, flex ATX, mini ITX ve çeşitlerinin
avantajlarını tartışacağız.
Form Faktörüne Genel Bakış
Anakart bir bilgisayarın ana bileşenidir. CPU, bellek modülleri, sabit sürücüler ve grafik kartı gibi bir bilgisayarın diğer tüm bileşenlerinin bağlandığı büyük devre kartıdır. Anakartlar, form faktörü olarak bilinen çeşitli şekil ve boyutlarda gelir. Boyuta ek olarak, bir form faktörü ayrıca bağlantı noktalarının, genişletme yuvalarının, montaj deliklerinin, güç kaynağının ve anakart bileşenlerinin yerleşimini ve özelliklerini belirleyecektir. On yıllar boyunca çeşitli form faktörleri olmuştur. Ancak günümüzde yalnızca ATX form faktörü yaygındır. Form faktöründen bağımsız olarak, her birinin, parçalarının belirli bir anakartla uyumlu olduğundan emin olmak için üreticilerin izlemesi gereken kendi standardizasyonu vardır.
Bu makale, geçmişteki bazı popülerlerle birlikte günümüzün yaygın ATX form faktörüne hızlı bir genel bakış sağlayacaktır.
ATX Form Faktörü
ATX, günümüzde kullanılan en yaygın anakart form faktörüdür. ATX, Advanced Technology eXtended’in kısaltmasıdır. Birçoğu, ATX tasarımını, sınırlamaları olan önceki standart AT form faktörüne göre büyük bir gelişme olarak görüyor. 1995 yılında Intel tarafından piyasaya sürüldüğü göz önüne alındığında, bugün hala standart olması, ATX’in zamanının ötesinde olduğunun kanıtıdır. ve adresleri. ATX, AT form faktörünün uzun süredir kabul edilmesi nedeniyle yavaştı, ancak yavaş yavaş popülerlik kazandı. Günümüzde çoğu anakart ATX’tir ve AT form faktörü, günümüzde eski sistemlerde nadiren bulunur.
Bakınız: Ekran Kartı Nedir? Ekran Kartı Nasıl Çalışır?
ATX formatının bazı gelişmiş özellikleri:
Entegre G/Ç Konnektörleri
AT, kasanın arkasındaki gerçek bağlantı noktalarına bağlı olan anakarttaki başlıkları kullanırken, ATX kartı, doğrudan kartın üzerine yerleştirilmiş gerçek bağlantı noktalarına sahiptir. Bu, kurulumu kolaylaştırır ve güvenilirliği artırır. Buna entegre bir PS/2 fare konektörü dahildir.
Kart ve Sürücüler Arasında Azaltılmış Örtüşme
ATX kartı, öndeki sürücü yuvalarıyla çakışmayacak şekilde 90 derece döndürülmüş gibi görünüyor. Bu şekilde, anakartın belirli bölgelerine ulaşmak için bir sürücüye ulaşmak, hatta sürücüyü çıkarmak zorunda kalmadan tüm karta ulaşılabilir. Bu da ısıyı azaltır.
Kartlarla Daha Az İşlemci Girişimi
İşlemci, yuvaların yakınındaki kartın önünden, güç kaynağının yanına, kartın arkasına, üstüne taşınır. Bu, kullanıcının CPU’ya veya ısı emiciye çarpma konusunda endişelenmeden yuvaya tam uzunlukta genişletme kartları takabileceği anlamına gelir.
Kullanıcı Dostu Güç Konektörü
ATX, ana karta takmak için bir adet 20 pinli konektör kullanır. ATX konektörü de yalnızca doğru şekilde gitmesi için anahtarlanmıştır. Bu, AT formunun neredeyse aynı görünen iki ayrı konektöründen daha kolaydır. Anakart üzerindeki konektörlerin yanlış yerleştirilmesinden kaynaklanan kartı kızartma probleminden de kurtulur.
Daha İyi Soğutma Koşulları
ATX güç kaynağı havayı dışarı atmak yerine kasanın içine üfler. Bu, havanın kasadaki tüm delikleri dışarı üflediği ve böylece tozu dışarıda tuttuğu anlamına gelir.
3.3 Volt Güç
ATX anakart, doğrudan güç kaynağından 3,3 volt gücü kabul edecek şekilde tasarlanmıştır. Hemen hemen tüm modern işlemciler 3,3 voltta çalıştığından, voltajı 5V’tan 3.3V’a düşürmek için anakartta voltaj regülatörü ihtiyacını ortadan kaldırır. Yine de, birçok işlemcinin bu voltajı kullanmadığına ve bu nedenle yine de bir voltaj regülatörü kullanması gerektiğine dikkat edilmelidir.
Otomatik Kontroller
ATX güç kaynağı, yazılım ve diğer yollarla kontrol edilebilir. Bunun nedeni, içinden her zaman hafif bir voltaj geçmesidir. Bu, bilgisayara belirli zamanlarda kendini açma ve yazılım tarafından kendisine verilen bazı görevleri yerine getirme yeteneği verir. Bazı ATX anakartlar, klavyenizdeki boşluk çubuğuna basarak veya LAN üzerinden gönderilen bir komutla uyandırılarak sistemi açma seçeneğine sahiptir. Son olarak, kapatma prosedürü ATX kullanılarak otomatikleştirilir. “Kapat”ı seçtiğinizde, bilgisayar tüm kapatma görevlerini gerçekleştirecek ve ardından kendini kapatacaktır.
Mikro-ATX (mATX) Form Faktörü
Micro-ATX (bazen mATX olarak kısaltılır) anakartlar, boyutları dışında ATX anakartına benzer – 9,6″ x 9,6″ ve 12″ x 9,6″. Daha küçük olan mATX form faktörü kartları, küçük bilgisayar kasaları için idealdir. Daha küçük boyutu nedeniyle, mATX anakartlarda daha az genişletme ve/veya bellek yuvası vardır.
Daha küçük olmalarına rağmen bu, mATX anakartların benzer bir tam boyutlu ATX anakarttan daha az yetenekli veya daha ucuz olduğu anlamına gelmez. ASUS ROG Maximus XI Gene Z390 mATX anakart, oyuncuların ihtiyaçlarını karşılamak için gelişmiş teknolojilerle donatılmıştır ve birçok standart boyutlu ATX anakarttan daha pahalıya mal olabilir.
Mini-ITX Form Faktörü
2001 yılında piyasaya sürülen ve VIA Technologies tarafından geliştirilen Mini-ITX, Micro-ATX’e göre boyut olarak daha da küçüktür (6,7″ x 6,7″). Büyüyen bilgisayarları boyut olarak küçültme eğilimine uyum sağlamak için tasarlanmıştır. Çok daha küçük olduğu için, bu form faktörü genellikle yalnızca bir genişletme yuvası ve iki bellek yuvası olduğundan bazı bilgisayar meraklıları için ideal değildir, bu nedenle yükseltme ve eklenti seçeneklerini sınırlar. Ancak, daha küçük oldukları için Mini-ITX anakartlar daha az güç tüketir ve tipik olarak büyük bir soğutma bileşeni gerektirmez.
Mini-ITX kartları, montaj noktaları ve arka panel devre kartı üzerinde aynı konumda bulunduğundan ATX ve Micro-ATX bilgisayar kasaları ile uyumludur. 2003’te Nano-ITX, 2007’de Mobile-ITX ve 2007’de Pico-ITX’i içeren ITX form faktörünün varyantları daha sonra ortaya çıktı. Hepsi düşük maliyetli, düşük profilli bilgisayarlar ve cihazlar için tasarlanmıştır.
BTX Form Faktörü
BTX form faktörü, daha iyi hava akışı sağlamak için yeni bir düzen tasarımı ve daha yüksek güç tüketimini karşılamak için daha yeni teknolojiler gibi özellikleri içeren ATX’in yerine Intel 2004 tarafından piyasaya sürüldü. BTX (Dengeli Technology eXtended’in kısaltması) form formatı, sunduğu avantajlara rağmen geniş çapta benimsenmedi. Bu, öncelikle CPU’lar ve GPU’lar gibi enerji açısından daha verimli bileşenlerdeki artıştan kaynaklanıyordu. Bunlar, BTX’in sunduğu birincil faydaları etkili bir şekilde reddetti.
Orijinal BTX spesifikasyonu, ATX bilgisayar kasaları ve güç kaynakları ile uyumluydu. Ancak daha sonra spesifikasyon değiştirildi ve BTX uyumlu kasalar ve güç kaynağı ünitesi gerektiriyordu. Avantajlarına rağmen, BTX geniş çapta benimsenmedi ve 2006’da Intel, BTX’in geliştirilmesini durdurduğunu duyurdu.
NLX Form Faktörü
NLX (New Low Profile eXtended’in kısaltması) form faktörü, 1990’ların sonlarında Intel tarafından düşük maliyetli ve düşük profilli bilgisayarlar için oluşturuldu. NLX anakartlı bilgisayarlar ince olduğundan, bu kadar dar bir alanda genişletme kartlarını yerleştirmek için bir yükseltici kart kullanılır. Bunu, ATX for mATX panolarında olduğu gibi, ek kartların anakarta dik yerine paralel olarak oturmasına izin vererek yapar.
NLX geniş çapta benimsenmedi ve yerini Micro-ATX ve Mini-ITX form faktörleri aldı.
Genişletilmiş ATX (EATX) Form Faktörü
EATX (Genişletilmiş ATX’in kısaltması), ATX form faktörünün bir çeşididir. Bu standart, daha büyük bir anakart devre kartını tanımlar. Sonuç olarak, daha fazla bellek yuvasıyla birlikte daha fazla genişletme yuvası (ATX’te 4 yerine 8 gibi) yerleştirilebilir. Bu anakartlar genellikle tüketici anakartlarında bulunmaz, daha çok sunucularda bulunur.
AT ve Baby-AT Form Faktörleri
AT form faktörü IBM tarafından geliştirildi ve 1980’lerin yaygın form faktörüydü. AT, Advanced Technology’nin kısaltmasıdır ve bu form faktörü iki şekilde gelir – AT (bazen Full-AT olarak da adlandırılır) ve Baby AT. İkisi temelde boyut olarak farklıdır. Bir AT anakartı yaklaşık 12″ x 13.8″ boyutundadır, bu da günümüzün pek çok durumuna sığmayacağı anlamına gelir. AT form faktörü anakartları, Intel 80386 veya daha önceki işlemciler için kullanıldı ve 1980’lerde baskın form faktörü oldu. Popülerliğine rağmen, dezavantajları vardı. Bilgisayar teknisyenleri için, AT kartı olan bir bilgisayar kasası içinde çalışmak zahmetliydi çünkü büyük boyutu genellikle sürücü bölmeleri tarafından üst üste biniyor ve kurulumu ve çeşitli konektörlere erişimi zorlaştırıyordu. AT, Baby-AT’nin piyasaya sürülmesine kadar en eski ve en büyük form faktörüdür.
Baby AT, o zamanlar birçok kurul ve vaka tarafından kullanılan formdu. Birçok Soket 7 ve Pentium sınıfı kartlar bu form faktörünü kullanır. Bir Baby AT tahtası yaklaşık 8,5″ genişliğinde ve 13″ uzunluğundadır. Boyut tahtadan tahtaya biraz değişir. Bu küçültülmüş boyut, daha fazla yer olduğu için kasanın içinde çalışmayı kolaylaştırdı. Kartı kasada tutmak için üç sıra montaj deliği vardır.
AT form panoları ortak özellikleri paylaşır. Hepsinde, kasaya bir genişletme yuvasında takılı ve kablolarla karta bağlı seri ve paralel bağlantı noktaları (bugün artık yaygın değil) bulunur. Ayrıca, kartın arkasındaki tahtaya lehimlenmiş tek bir klavye konektörüne sahiptirler. İşlemci hala kartın önünde ve bazen genişleme kartlarının önüne geçebiliyor. SIMM yuvaları (bellek yuvaları), neredeyse her zaman kartın en üstünde olmalarına rağmen farklı yerlerdedir.
AT tasarımında, piyasaya sürülmesinden bu yana nihayetinde ortaya çıkan bazı rahatsızlıklar var. Biri düzenden kaynaklanıyordu. Tüm giriş bağlantı noktaları kasaya bağlı olduğundan ve ardından bir kablo aracılığıyla ana karta bağlandığından, kartın tümü için konektörlere sahip olması gerekir – örneğin: COM 1, COM 2, yazıcı bağlantı noktası, USB ve PS/2 fare. Genellikle bu konektörler, IDE kanal konektörlerinin (sabit sürücüler için) ve disket sürücü konektörünün hemen yanındadır. Bu ciddi bir kramp sorununa yol açar ve bilgisayarın içinde çalışmayı zorlaştırır.
Ek olarak, AT tasarımı, sistemin verimli bir şekilde soğutulması için elverişli değildir. Hava ihtiyacı olan alanlara yani CPU’ya üflenmez. Ayrıca, hava akışı tozu çeker. Zamanla AT güç kaynağı tozlanacak ve sistemin içi bir toz tabakasıyla kaplanacaktır. Bu nedenle bilgisayar kasasının düzenli olarak çıkarılması ve kasanın içinin havalandırılması önerildi.
AT form faktörü, ATX 1995’te Intel tarafından tanıtıldığında kullanımdan kaldırıldı.
Diğer Form Faktörü
Listelenen form faktörlerinin tamamı kapsamlı değildir. Burada, popüler olan veya kayda değer olan standartlar açıklanmıştır. Birkaçını saymak gerekirse, Flex ATX, LPX, Mini-LPX, DTX, WTX ve ETX gibi son on yılda geliştirilen ve dahil edilmeyen birçok başka form faktörü vardır.
Add Comment